bo mogę

Sylwestrowe przedpołudnie. Psy pobudzone hałasem dobiegającym z podwórka czy drogi zaczęły szczekać.

To pewnie ojciec zajechał na kawę. Odruchowo nadstawiłam ucha czekając na kroki na tarasie.
A nie, przecież już nie…

Przyzwyczaił mnie do tego, że bez uprzedzenia zajeżdżał, wypijał kawę z mlekiem i jechał dalej. Pola w ramach programu zdrowego żywienia w szkole dostawała kartoniki zawierające ćwiartkę litra mleka. Nikt tego u nas nie pił ale z myślą o upodobaniach jej dziadka kazałam przynosić je do domu. Czekały zawsze w lodówce. Już nie czekają.

Nie tylko mnie tamten rok przyniósł trudne doświadczenia. Wielu moim znajomym również: umarli rodzice, rodzeństwo, nie urodziły się dzieci, które miały się urodzić, rozpadły się związki, które miały trwać na zawsze. Ktoś stracił pracę, kolejny pieniądze, a jeszcze inny wiarę. Komuś diagnoza wywróciła świat, innemu złe ludzkie języki namieszały w życiu jak pociemniała łyżeczka w szklance z Arcoroca.

Nie ma na to sposobu. Nie ma przed tym obrony. Bierze się to, co jest, obraca jakiś czas w głowie i w sercu, składa niczym dobrze wymaglowaną pościel w równiutki prostokąt i lokuje na odpowiedniej półce.

Ktoś preferuje upychanie do szuflady wymiętolonych, niczym psu z gardła wyciągniętych szpargałów? To też jest ok.

Dzisiaj już nie jest wczoraj. Dzisiaj jest nowe otwarcie i nowe rozdanie. Tylko talia ta sama – podniszczona od wielokrotnego tasowania, farba zmatowiała, narożniki naderwane sprawiają wrażenie znaczonych. Ale może chociaż jakieś sztuczki już potrafię? Nadzieję na to mam umiarkowaną.

Wstałam w tym właśnie nastroju – niepozbawiona ufności w to, co mi ’25 przyniesie ale bez hurraoptymizmu i fajerwerków.

Wieje bardzo, po dachu tłucze, jedynie blade noworoczne słońce daje nadzieję pomyślności na te kolejne 365 dni.

Z tymi promieniami tańczącymi na mojej twarzy łatwiej przychodzi mi życzyć i sobie i innym czegoś dobrego.

Kolejne siwe włosy, zmarszczki czy dodatkowe kilogramy i tak dostaniemy. Bez proszenia.

To niech ’25 da nam poczucie spełnienia w dziedzinach, na których nam zależy, umiejętność takiego spojrzenia na nasze życia, żeby zawsze wychodził nam dodatni bilans radości i smutków (brzmi jak jakaś kreatywna księgowość), siłę w rękach, aby wyciągać je w kierunku pojawiających się wkoło nas możliwości i odwagę do bycia takimi, jakimi widzimy siebie samych w najbardziej skrywanych marzeniach.

Jestem gwiazdą.

Zapełniam stadiony dając rockowe koncerty.

Albo niedawno odebrałam Oscara za pierwszoplanową rolę w amerykańskiej superprodukcji.

Albo mój kanał lajfstajlowy na YouTube ma pięć milionów subskrybentów.

Albo jestem premierem szóstej potęgi gospodarczej świata.

Albo prezesem międzynarodowego koncernu medialnego.

Albo każda z napisanych przeze mnie książek wiele tygodni gości w topce listy bestsellerów “New York Timesa”.

Albo otrzymałam Ballon d’Or.

Moja twarz przygląda się z okładki Vanity Fair.

Majestatycznie kroczę po czerwonym dywanie.

Rozdaję wymuszone uśmiechy nielicznym szczęściarzom, których twarzy i nazwisk i tak nie zapamiętam.

Ściskam dłonie prezydentów i pierwszych dam, błogosławi mnie sam papież, dzieci skandują moje imię a moja znoszona skarpetka, wygrzebana przez psychofana z kosza na odpadki, osiągnęła na aukcji cenę kawalerki w powiatowym miasteczku w centralnej Polsce.

Z pewnością jestem gwiazdą!

Nie może być inaczej, skoro moje życie tak bardzo interesuje obce mi osoby, że rozprawiają o nim z rozpalonymi od emocji policzkami.

Jadę rano samochodem.

Staram się skupiać na drodze i reagować właściwie na zmieniającą się stale sytuację.

Mózg mam jak zalany glutem o wysokiej rezystancji, który spowalnia przepływ impulsów elektrycznych. Nie oznacza to jednak, że nie śmigają mi pod kopułką różne myśli. O ludu, jakie to czasem trudne.

Zaczęło się od uwagi Poli na temat zawartości kanapki.

– Znowu ze świnką, mamo! A ja tyle razy mówiłam tacie, że nie chcę jeść mięsa!

„Ciesz się, że ci robi kanapki rano. Ja bym ci robiła wieczorem i leżałyby całą noc w lodówce. Byłyby zimne i sztywne jak nieboszczyk ze stężeniem pośmiertnym. Chrum, chrum.”  – pomyślałam ale na głos powiedziałam: – Trzeba tacie dać właściwe produkty, czyli coś bez mięsa, to zrobi ci jakie będziesz chciała.

– To kup pastę jajeczną.

– Po co kupować coś, co jest z masą konserwantów i innych szkodzących składników, skoro można ugotować jajko i zrobić?

– To zrób.

„Zrób, zrób. No zrobię. Tylko kiedy? Jestem ciągle taka zmęczona. Nawet rano, po obudzeniu już jestem zmęczona. Tak ciężko mi się zwlec z łóżka codziennie. „Wstań! Powiedz nie jestem sam!”. Wróć sępie miłości. To nie wstawanie, to zmartwychwstawanie. Jezus zmartwychwstał. Ciekawe czy Jezus przy zmartwychwstawaniu czuł coś fizycznie. Czy go też tak napierdalało w barku? Chyba nie, bo przecież przekroczył granicę śmiertelności. A zatem i fizycznych ograniczeń. Zmartwychwstanie. Rezurekcja. Od łacińskiego resurrectio. Czy resurrectio ma wspólny trzon z erectio? Hmm, wzwód? I tu i tu się coś podnosi. A, wyprostowane coś. Homo erectus – człowiek wyprostowany. No tak.”

W tym momencie na ograniczeniu do 50 wyprzedza mnie jadące dużo szybciej Audi.

„Co za debil? Nie mów tak. To też człowiek. Homo sapiens. Bo sapie. Sapie – to znaczy, że zmęczony. Całkiem jak ja. A czym on taki zmęczony? Biegnie za tą kierownicą? Jak jaskiniowcy. Flinstonowie.” Zaczynam nucić sobie „Meet the Flinstons” razem z jaba daba duuu. Przechodzę płynnie do Łaj dibu dibu dibu daj*…

„Czemu ci ludzie tak się śpieszą ciągle? Pędzą. Gdzie? Przecież i tak dojadą. A jak nie dojadą to świat i tak będzie dalej pędził. Jak wielka karuzela. Taka łańcuchowa. O, to świetny przykład działania sił fizycznych. Jakie tam działają siły? Odśrodkowa? Hmm, bezwładności inaczej? To pewnie Newtonowskie. Nie pamiętam jak wyglądał Newton. Einstein wiem jak wyglądał. E=mc². Żyd. To nie uznawał Jezusa. I na pewno targował się z Panem Bogiem. Pewnie był obrzezany. Czy to znaczy okaleczony? Czy dla celów religijnych można komuś nogę obciąć? Ale miał fajne włosy. Takie jak ja dzisiaj. Dzisiaj jestem jak Einstein. Było wysuszyć dobrze wieczorem. Na szczotce najlepiej. Ale elektryzuję się wtedy jeszcze bardziej niż zwykle.  Elektryczność statyczna. Niezrównoważone ładunki elektryczne. Niezrównoważone to inaczej labilne i chwiejne? Zaburzone jakieś.

A temu co, jednego pasa za mało? Jak jedziesz baranku? Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata…”

– Mamoo, o czym myślisz?

– Ja? Mmm, yyy, o niczym córciu. O niczym.

*z serialu Rodzinka.pl

/Ilustracja wygenerowana przez AI, przedstawia kolaż z rozrzuconych fotografii i obrazków, na których są m.in.: Albert Einstein, samochód Audi A4, nuty, pies, kanapka, jabłko, instrumenty muzyczne, zegarek kieszonkowy, małpa człekoksztaltna.

Najpierw zagościła w moich pragnieniach. Potem wprowadziła się do ciała, następnie zajęła serce i umysł.
Zmieniła mnie fizycznie, psychicznie, emocjonalnie.
Elementy jej DNA znajdują się w moim krwiobiegu.

Każdego z tych dotychczas przeżytych przez nią 3651 dni prowokowała mnie, zmuszała do zastanawiania się jak sprawić, żeby zaspokajanie potrzeby wolności nie równało się całkowitemu brakowi zasad; jak nauczyć ją kształtować osobistą przestrzeń z szacunkiem dla otoczenia ale bez niepotrzebnych obciążaczy typu „tak trzeba”, „tak wypada”, „musisz”. I jeszcze jak pomóc odróżniać dbanie o swój dobrostan od egoistycznego zaspokajania swoich zachcianek kosztem innych?

Im jest starsza, tym wyzwania ciekawsze. 😃

Słaba jestem w słodko-pierdzące mamusiowanie i nie chcę jej robić obciachu na necie ale chyba dramy nie będzie jak powiem, że jestem dumna z tego, jak codziennie idzie przez życie i wielkim szczęściem jest dla mnie bycie jej mamą.

Wszystkiego, co dla Ciebie najlepsze moja Córko. ❤️

– Rumek, Ruuumek! Obrzundek nie zrobiony a ty siedzis? Chłopie, rusz no się!

Melodia tych słów, wypowiadanych z pretensją, na wysokim C, przez moją babkę do jej męża została ze mną do dzisiaj, mimo, że od śmierci Romka minęło ponad 30 lat.
Szczupły i wysoki. Pewnie doskonale wyglądałby w mundurze i oficerkach. Z wiekiem coraz bardziej przygarbiony, jakby to on, a nie jego konie, nosił codziennie chomąto na grzbiecie. A może nosił coś cięższego..?

Słabo skrywał niechęć do pracy fizycznej. Chyba pociągały go sprawy bardziej angażujące intelektualnie. Urodził się jednak w zwykłej chłopskiej rodzinie i wyboru za dużego nie miał.

Podróżowaliśmy z nim czasem zaprzęgiem – ja i Michał – jego najmłodsze wnuczęta. Z jednej strony byliśmy za mali na robotę wokół domu a z drugiej – starsze siostry chętnie się pozbywały gówniaków, które trzeba było niańczyć. Opowiadał nam wtedy różne historie. Był dla mnie jak Indiana Jones i James Bond w jednej osobie. Przyjemnie mi dzisiaj wracać do tych wspomnień.

Nigdy się nie śpieszył. Zawsze zdążał. Wzięłam to sobie od niego na życie.

Każdej niedzieli, zamiast do parafialnego kościoła, jeździł na ryby. Myślałam, że to jego hobby. A teraz wiem już, że to ucieczka była. Nad Wieprzem odpoczywał od gderania żony.

O taak, życiowe motto jego małżonki brzmiało jak hasło noszone dumnie na bluzach chłopaków od Infamous Team*, z tym, że rozumiane dosłownie. I wcale nie chodziło o efekty tej pracy. Wartością była sama robota. Cóż, w życiu można mieć różne zajawki.

Babcia Jasia nadal żyje. Jako jedyna z moich dziadków i jako jedyna ze swojego rodzeństwa. Poczucie samotności ma głębokie jak studnia. Ale to temat na zupełnie inną opowieść.

Surowa, niedostępna, bardziej uważna na to, co powiedzą ludzie niż na to, co mówią dzieci czy wnuki. Setki a może i tysiące razy słyszałam od niej: „to wstyd”, ani razu: „kocham cię”, „jesteś dla mnie ważna”, czy cokolwiek innego ale budującego. Nie przeszkadza mi to troszczyć się o nią i opiekować nią teraz, gdy niedomaga jej ciało a umysł przekształca fakty w historie rodem z dramatów i kryminałów.

Od niej biorę niemal codziennie. To duży pakiet. Najważniejsza w nim jest samowiedza – dzięki niej odkrywam w sobie cechy i umiejętności, o których istnienie nawet bym się nie podejrzewała.

Babcia Hela była z zupełnie innego świata. Chociaż wiek, ciąże i choroby zaokągliły jej figurę, w mojej głowie jest drobną, niewysoką kobietą o śmiejących się oczach. W żadnym razie nie była chodzącym wcieleniem anielicy ale mimo wszystkich ciężkich doświadczeń pozbieranych przez lata, zachowała optymizm i pogodę ducha.

Z cierpliwością znosiła wiele wyskoków swoich wnuków. A nie oszczędzało jej żadne z nas… Czasem składała nam ręce nad głowami i szeptała ciche błogosławieństwa, jakby to były zaklęcia ochronne. Skuteczne, jak widać.

Z początkiem mojej dorosłości przyszła ciekawość jej życia. Towarzyszyłam jej wtedy chętnie w codziennych czynnościach i ciągnęłam za język, oczekując co smaczniejszych kąsków z jej młodości. Wiele razy zaskoczyła mnie otwartością. Gdy krępowało mnie trochę gadanie z nią o moich chłopakach, zakochaniach i wszystkich tych „trudnych sprawach”, rozbroiła mnie jednym zdaniem: „Bo wy myślita, że babcia to nigdy młoda nie była… Krew nie woda!”

Potrafiła świetnie balansować pomiędzy tym, co miłe Bogu a tym, co miłe ludziom. I robiła doskonałą wiśniową nalewkę.

Końcówka jej życia była trudna. Ale nawet odchodząc dała mi poczucie, że byłam dla niej ważna. Byłam w ciąży i poprosiłam ją, żeby się nie wygłupiała i nie umarła zanim ja urodzę. Nie wiem jak dogadała się ze śmiercią, co jej obiecała albo co oddała, ale oczy na amen zamknęła dopiero wtedy, gdy bezpiecznie, razem z Polą wróciłam do domu ze szpitala.

Od niej biorę ten uśmiech w oczach.

A od jej męża?
Chyba nie ma nic złego w przyznaniu się, że miłe było to uczucie bycia wyjątkową wnuczką? Pierwsza i na dodatek jedyna dziewczyna w pokoleniu. Zawsze wiedziałam, że mogę sobie pozwolić na więcej. Nawet za papierosy opieprzał mnie jakoś bez przekonania.

Przywołuję w pamięci Henryka. Jego wielkie jak bochny chleba dłonie krojące ciasto na makaron z dokładnością maszynki do robienia spaghetti. Widzę jego buty – chyba robione na zamówienie, w które mieściły się ze dwie dziecięce girki. W poprzek. Słyszę jego żarty, których ciężar przygniatał czasami.
Był duży, stabilny i uparty. Waloch taki.

Odchodził powoli. Czas niespiesznie zabierał mu sprawność fizyczną, intelektualną, samodzielność, samostanowienie. Ale wydawał się być pogodzony zarówno z tym stanem rzeczy, z losem i z ludźmi.

Moje cztery podpory. Korzenie moje.
Jakie to cudowne – z połączenia tych czterech genotypów powstała tak wyjątkowa istota!

Przeżyli wojnę, stalinizm, komunę. Kochali, nienawidzili, płakali i cieszyli się. Zaznali strachu, cierpienia, zmęczenia ale i dumy, nadziei, wdzięczności. Po prostu ludzie. I aż ludzie. Dziadkowie moi.

Zawsze będą za mną stać. Dali mi to, co sami mieli a ja wzięłam, bo taka to już natura tych relacji.

*”Trzeba zapierdalać”